Шупашкар районӗнчи Янӑшри Культура ҫурчӗн пултарулӑх коллективӗ асӑннӑ районти Хачӑкра концертпа пулнӑ. Унччен маларах, сӑмах май, вӗсем Муркаш районӗнчи Шетмӗпуҫне ҫитсе килнӗ.
Хачӑкри концерт икӗ сехете яхӑн тӑсӑлнӑ. Унтисене «Янӑш» фольклор ушкӑнӗ, ташӑ ушкӑнӗ, Светлана Ефимова, Альбина Александрова, Алена Ефимова солистсем, Альбина Александрова тата Нонна Грачева хуткупӑсҫӑсем савӑнтарнӑ. «Кин кӗртесси ҫӑмӑл мар» сценкӑна лартнӑ Людмила Сталькова, Альбина Белова, Людмила Иванова та ҫынсене хавас кӑмӑл парнеленӗ.
Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗнче пӗр уйӑхра ректор тивӗҫне пурнӑҫлакана виҫӗ хутчен ылмаштарнӑ. Хальхинче ҫак должноҫе вӑхӑтлӑх пурнӑҫлама Андрей Макушева лартнӑ. Вӑл ҫын Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Приволжское» (чӑв. Атӑлҫум) вӗренӳ хуҫалӑхӗнче пуҫлӑхра ӗҫлетчӗ. Пуҫлӑх пуканне ӑна учхоза унччен ертсе пынӑ Георгий Егоров Шупашкар район администрацине ертсе пыма тытӑннӑ хыҫҫӑн шанса пачӗҫ.
«Приволжское» акционерсен уҫӑ обществи (паян унӑн харпӑрлӑх форми ҫавнашкал-мӗн. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл федерацин унитарлӑ предприятийӗ шутланатчӗ) — Ял хуҫалӑх академийӗн вӗренӳ хуҫалӑхӗ. Вӗренӳ заведенийӗнче ректор тивӗҫне пурнӑҫлакана иртнӗ уйӑхӑн 23-мӗшӗнчен тытӑнса виҫӗ хутчен ылмаштарнӑ.
Аса илтеретпӗр, ректор тивӗҫне пурнӑҫлама уйӑх каярах Александр Акимова лартнӑ, темиҫе кун каялла — Илья Царевскине.
Шупашкар районӗнчи Вӑрман-Ҫӗктер ял тӑрӑхӗнчи Ҫӳлтикассинчи пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкул 165 ҫул тултарнине паллӑ тунӑ. Вӑл республикӑри чи аслӑ шкулсенчен пӗри.
Шкулӑн илемлетнӗ акт залне, ачасемпе вӗрентекенсем, амӑшӗсемпе шкулта вӗреннӗ аслисем тата хӑнасем туллиех пухӑннӑ. Сумлӑ хӑнасен йышӗнче республикӑн таврапӗлӳ пӗрлӗхӗн ертӳҫи Сергей Сорокин, Шупашкар район администрацийӗн вӗрентӳ пайӗн пуҫлӑхӗ Борис Романов, Салапакайкассинчи тата Вӑрман-Ҫӗктерти шкулсенчен килнӗ пуҫлӑхсем, Пачӑшкӑ та пулнӑ уявра. Ку вӑл — Ҫӳлтикассинчи Владимир чиркӗвӗн настоятелӗ Феодосий.
Хыркассинчи «Тивлет», Ҫӳлтикассинчи «Калинушка» ачасен пултарулӑх ушкӑнӗсем те, вырӑнти шкул ачисем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ.
Сӑнсем (9)
Шупашкар районӗнче ӗнер Литература ҫулталӑкне тата К. Иванов ҫулталӑкне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура хупнӑ.
Иртсе каякан ҫулталӑка тивӗҫлипе ирттерме тӑрӑшнишӗн районти Культура ҫурчӗ, «Бичурин тата хальхи самана» музей, районти тӗп вулавӑш дипломсене тивӗҫнӗ.
Районти вулавӑшсенче, чӑн та, тӗрлӗ мероприяти иртет. Вӗсенчен пӗри — ҫулталӑкри чи вулакан кӗнекене суйлани. Кӑҫал Улькка Эльменӗн «Упраймарӑм сана» кӗнеки пуринчен ытла сасӑ пухнӑ. Кӗнеке авторӗ (сӑмах май, вӑл хаҫатҫӑ) Шупашкар район ҫыннисемпе тӗл пулассишӗнех ӗнер уява пырса ҫитнӗ. Хӑйӗн пултарулӑхне пысӑка хурса хакланӑшӑн, кӗнекене юратса вуланӑшӑн Улькка Эльменӗ Шупашкар район ҫыннисене чунтан тав тунӑ.
Сӑнсем (16)
Паян «Чӑваш Республикин чи лайӑх патшалӑх служащийӗ» тата «Чӑваш Республикин чи лайӑх муниципалитет служащийӗ» конкурссене пӗтӗмлетнӗ.
Чи лайӑх муниципалитет служащийӗ — Шупашкар районӗнчи Янӑш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Ольга Смирнова. Ку должноҫре Ольга Геннадьевна чылай ҫул ӗҫлет.
Иккӗмӗш вырӑна Елчӗк район администрацийӗн ӗҫсен управляющийӗ Евгения Михайлова тухнӑ, виҫҫӗмӗшӗнче — управляющий делами Канаш район администрацийӗн тӗп специалисчӗ-эксперчӗ Елена Леонтьева.
Патшалӑхӑн чи лайӑх служащийӗ — ЧР Финанс министерствин оргпайӗн тӗп специалисчӗ Александра Соболева. Иккӗмӗш вырӑна ЧР Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен патшалӑх комитечӗн пайӗн пуҫлӑхӗ Анастасия Волкова ҫӗнсе илнӗ, виҫҫӗмӗшӗнче — Вӗренӳ министерствин пай пуҫлӑхӗ Светлана Сырмолотова тата Экономика аталанӑвӗн министерствин пай пуҫлӑхӗ Надежда Столярова.
Сӑнсем (38)
Пурнӑҫра мӗн пулса иртнине маларах хаҫат тӑрӑх пӗлсе тӑраттӑмӑр. Унчченхи статьясенчен пӗринче эпӗ Шупашкар районӗнче тӑрӑшнӑ чух ӗҫ кунне хаҫатран пуҫланине каланӑччӗ-ха.
Ҫапла, республика е ҫӗршыв шайӗнче тухса тӑракан пичет кӑларӑмӗсене ӗҫтешсемпе черет тӑрса тенӗ пек шӗкӗлчеттӗмӗр. Хаҫат вулама ӳркенекен журналиста редактор ӑнланмастчӗ. Кайран хаҫат та ҫӗнӗ йышши технологисем ҫине куҫрӗ, тӗнче тетелне тухма тытӑнтӑмӑр. Ун чухне редактор информаци агентствисем хыпарланине, влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче мӗн ҫырнине шӗкӗлчеме хытарса тенӗ пекех калатчӗ.
Халӗ пичет кӑларӑмӗсем актуаллӑха ҫухатса пыраҫҫӗ. Хаҫатӑн черетлӗ номерне пичете хатӗрленӗ ҫӗре телевизорӗ вӑл е ку хыпара ҫич хут пӗлтерсе ӗлкӗрет. Лайӑх-и ку, начар-и, хуравне, тупата Туршӑн та пӗлместӗп. Вилӗмсӗр Константин Иванов ҫамрӑк пуҫӗпех «вӑйлӑ этем те хӑй тӗнчине пӑхӑннине» ӑнланнӑ та, пире, унран икӗ е ытларах та хут аслӑраххисене, пурнӑҫа курнӑ теме юратаканнисене, саманана хирӗҫ каяйманнине ӑнланмасан намӑс та пуль.
Ҫапла, самана чӑнлӑхӗ паян ҫапларах: информаци агентствисемпе тӗрлӗ сайт пичет кӑларӑмӗсенчен тем чухлӗ хӑвӑрт ӗҫлеҫҫӗ.
Анатолий Иванов нумаях пулмасть экспедицирен таврӑннӑ. Вӑл Атӑл леш енчи Когояр кӳлӗ патӗнче, Шупашкар районӗнче, пулнӑ. Унччен вӑл ҫак кӳлӗ метеорит ӳкнӗ хыҫҫӑн пулса кайнине пӗлтернӗччӗ. Ку — унӑн шухӑшӗ. Хальхинче те вӑл хӑйӗн шухӑшне ҫирӗплетекен япала тупнӑ-мӗн.
Анатолий Северный поселокран инҫех мар тӑватӑ чул тупнӑ. Лайӑхрах сӑнанӑ та — ирӗлнӗ хӑйӑр татӑкӗсем-мӗн. Вӗсене хӑйӑр ӑшӗнче тупнӑ. Хӑй каланӑ тӑрӑх, импакт-кантӑк пысӑк температура витӗмӗпе хӑйӑртан пулать. Унӑн шухӑшӗпе, ӑна тупни унта метеорит ӳкнине ҫирӗплетме пултарать.
Ҫавӑнта пурӑнакан ҫынсем те тахҫан метеорит паллисене тупнӑ теҫҫӗ. 1983 ҫултанпа унта пурӑнакан хӗрарӑм вӑрманта тӗттӗм чие тӗслӗ чулсем пӗрре мар тупнӑ. Вӗсем — чышкӑ пысӑкӑш.
Хӑйӗн теорине чӑнах та ӗнентерес тесе ӑсчахӑн метеорит катӑкне тупасшӑн. Анчах йывӑр ку. 15–16-мӗш ӗмӗрсенче патша чӑвашсене, марисене тимӗр ӗҫне ӗҫлеме чарнӑ. Кунта метеорит катӑкӗсем пулнӑ тӑк вӗсене йӑтса кайма пултарнӑ имӗш. Анчах геолог чарӑнса тӑрасшӑн мар. Тепӗр ҫулла вӑл каллех Атӑл леш енне экспедицие каясшӑн.
Нумаях пулмасть Йӗпреҫри 2-мӗш вӑтам шкулта «Федерацин патшалӑх вӗренӳ стандарчӗпе килӗшӳллӗн вырӑсла тӗп пӗлӳ паракан шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентесси» ятпа стажировка иртнӗ.
Стажировкӑна республикӑн вӗренӳ институчӗн чӑваш чӗлхипе литератури кафедри йӗркеленӗ.
Пӗлӗве ӳстерме 108 сехетлӗ программӑпа дистанци курсне куҫамлӑ вӗҫлекенсем пухӑннӑ. Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Улатӑр хулисенчи тата Пӑрачкав, Улатӑр, Ҫӗрпӳ, Йӗпреҫ, Шупашкар, Шӑмӑршӑ, Куславкка, Муркаш, Сӗнтӗрвӑрри, Тӑвай районӗсен чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенӗсем инҫе ҫула хаваспах тухни пирки Вӗренӳ инстиутчӗ пӗлтерет.
Пӗлӗве ӳстермелли курсра вӗренекенсем валли А.А. Ядрицова «Н.И. Ашмарин — чӑваш чӗлхине тӗпчекен», А.А. Такина «Чӑваш чӗлхи урокӗсенче усӑ куракан хальхи технологисем», Г.М. Назарова «Анатолий Гин методикипе хатӗрленӗ урок конструкцийӗ», Г.Д. Карсакова «Чӑваш чӗлхи урокӗсенче юрӑпа усӑ курни» темӑсемпе ӑсталӑх урокӗсем ирттернӗ.
Сӑнсем (7)
Шупашкар районӗнче «Ҫӑлтӑр» халӑх дружини ӗҫлет. Ӑна Шалти ӗҫсен ветеранӗ, СОБР ӗҫченӗ пулнӑ Василий Хорасев ертсе пырать.
В. Хорасев дружининче 10 ҫын шутланса тӑрать. Шутланса кӑна тӑмаҫҫӗ-ха. Шутланса кӑна тӑраканнисене 8 ҫынна ӗҫе вӑхӑтра тухманшӑн дружинӑран кӑларса янӑ.
Дружина пайташӗсене ҫул-йӗр инспекторӗсем, полицин участокри уполномоченнӑйӗсем, патрульпе пост служби ҫумне ҫирӗплетнӗ.
Дружинниксем графикпа урама дежурствӑна тухаҫҫӗ, рейдсемпе ҫӳреҫҫӗ. Ҫӗнӗ ҫул уявӗ вӑхӑтӗнче те вӗсем ӗҫлӗҫ.
Дружинника ахаль-махаль ҫынна йышӑнмаҫҫӗ-мӗн. Судпа айӑпланнисен, административлӑ майпа явап тытнисен ун пирки ӗмӗтленме те кирлӗ мар.
Полицие пулӑшакансене укҫан хавхалантарма район хыснинче кӑҫал 107 пин тенкӗ пӑхса хӑварнӑ.
Станьял ялӗнче Хӗл Мучин резиденцине туса лартнӑ. Чӑвашла каласан, пӳртне темелле пуль-ха. Икӗ хутлӑскере районти культура ӗҫченӗсем капӑрлатнӑ.
«Чӑваш Енре кан» проекта пурнӑҫа кӗртнӗ май ҫитес ҫулхи кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче унта «Шупашкар районӗнчи этнохӗл» уяв иртмелле. Шупашкар районӗнчи клубсен централизациленӗ тытӑмӗнче программа кӑсӑк пулассине пӗлтереҫҫӗ. Такам кӑмӑлне те ҫӗклеме пултаракан аниматорсем хаваслантарӗҫ. Ҫунашкапа ярӑнма май килӗ. Наци кухнин апат-ҫимӗҫӗпе сӑйлӗҫ.
Станьялти Хӗл Мучи ҫуртне чӑвашла капӑрлатнӑ. Унти Хӗл Мучипе Юрпике те чӑвашла тумланнӑ. Вӗсемпе, сӑмах май, чӑваш телевиденийӗ те кӑсӑкланнӑ. Нумаях пулмасть тележурналистсем сюжет ӳкерсе кайнӑ.
Сӑнсем (20)
+13.3 °C